การทำงานด้วยจิตตื่นรู้
“การตื่นรู้เป็นมิติทางจิตวิญญาณ ผู้ตื่นรู้ต้องตื่นรู้ด้วยตนเอง คนอื่นมาตื่นรู้แทนไม่ได้ การตื่นรู้ต้องตื่นรู้ทั้งกายและใจ สิ่งสำคัญคือใจ เราจะตื่นรู้ไม่ได้เลยถ้าใจเราไม่ตื่นรู้ด้วย” ชัยพร นำประทีป
“บางครั้งผู้บริหารมองไม่ค่อยเห็นว่าเจ้าหน้าที่มีภาระงานหนักมากเห็นแต่งานกองตรงหน้า มีความอ่อนล้า ทำให้จิตหลับๆ ตื่นๆ เมื่อใดที่ผู้บริหารมีจิตตื่นรู้มองเห็นความเป็นจริงที่เปลี่ยนไป ท่าทีของผู้บริหารจะอ่อนโยนลง รักคนทำงานมากขึ้น มองผู้ร่วมงานด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์ ด้วยความตื่นรู้ที่เกิดขึ้นในใจ” นพ.สุวัฒน์ ธนกรนุวัฒน์
“สุขภาวะทางจิตวิญญาณ” หมายถึง สิ่งที่มีคุณค่าสูงทางจิตใจ ทั้งนี้ คำว่า “จิต” หมายถึง ความรู้สึกนึกคิด มีลักษณะสมมติ คือ มีความรู้สึกสุขทุกข์ได้ มีความจำได้หมายรู้ มีความคิดปรุงแต่งได้ มีการรับรู้ทางวิญญาณได้ ส่วนคำว่า “วิญญาณ” ในทางพุทธศาสนา หมายถึง การรู้เวลามีผัสสะโดยมีอายตนะทั้ง 6 เป็นเครื่องรับ ได้แก่ ตา หู จมูก ลิ้น กายและใจ ทางพุทธศาสนา มีหลักที่เรียกว่า “ไตรสิกขา” ได้แก่ ศีล สมาธิ ปัญญา ซึ่งคำว่า “ปัญญา” ในทางพุทธมีความหมายพิเศษ พระพุทธเจ้าถือว่า ความทุกข์ของมนุษย์เกิดจากอวิชชาหรือความไม่รู้ เพราะฉะนั้นปัญญาจะทำให้หมดทุกข์และเกิดสุขตามมา สุขภาวะจึงเกิดจากปัญญา และปัญญาในทางพุทธ หมายถึง การลดความเห็นแก่ตัวลง ที่สุดแล้วเราจะถึง อนัตตา คือ ความไม่มีตัวตน ดังนั้น ปัญญาที่ใช้ในที่นี้ก็คือ “สุขภาวะทางปัญญา” ปัจจุบันนี้สังคมตะวันตก เปลี่ยนเป็นวัตถุนิยม บริโภคนิยม กำลังประสบกับปัญหาอยู่ในขั้นวิกฤติทางวัฒนธรรมและจิตวิญญาณ ทำให้เกิดวิกฤติในด้านอื่นๆ การฝึกจิตให้มีการตื่นรู้ทั้งในการใช้ชีวิตยามปกติและขณะทำงานจึงเป็นสิ่งที่สำคัญมาก
นพ.สุวัฒน์ ธนกรนุวัฒน์ “ขอบฟ้าตื่นรู้” ณ ที่ที่เรายืนอยู่ มองหาขอบฟ้า มองออกไปสุดลูกหูลูกตา มองไปแสนไกลอย่างไรก็ไม่เห็นขอบฟ้า เปรียบดังความคิดของเราที่บอกตัวเองว่าเราทำดีอยู่แล้ว แต่ความจริงที่มาพร้อมกับสติความรู้สึกตื่นรู้ ไม่มีสิ่งใดที่ดีที่สุด ไม่ว่าเราคิดว่าเราทำดีเพียงใด แต่ก็จะมีช่องทางที่ดีกว่ามากระตุ้นความตื่นรู้เสมอ ว่าเราสามารถทำอะไรที่ดีกว่าที่ทำอยู่ได้อีกอย่างไม่มีที่สิ้นสุด
ชัยพร นำประทีป พนักงานร้านสะดวกซื้อ เอ่ยปากทักทายด้วยเสียงเจื้อยแจ้วเมื่อลูกค้าเข้าร้าน แต่เมื่อพบลูกค้าที่อื่นนอกร้านก็ไม่เอ่ยปากทักทายเหมือนตอนที่อยู่ในร้าน บางคนพูดเพราะ แต่เราสัมผัสได้ว่าไม่จริงใจ บางคนพูดห้วนๆ แต่ผู้ฟังกลับสัมผัสได้ถึงความจริงใจ บางครั้งเราฟังคนอื่นเพื่อสร้างแรงบันดาลใจ แต่ใจของเรากลับไม่ได้ตื่นรู้ไปด้วย ถ้าใจเราฟังด้วยใจตื่นรู้ เราจะได้ยินเสียงชีวิตของเขาด้วย มาตื่นรู้ด้วยความเป็นคน ตื่นรู้ทางใจ ตื่นรู้ด้วยจิตวิญญาณ “วันนี้เราจะทำงานด้วยความไม่โกรธ” เป็นความตั้งใจในการเริ่มวันทำงาน แต่ด้วยธรรมชาติที่จิตของเรายังไม่ได้รับการบ่มเพาะ เป็นธรรมดาที่เราตั้งสติไม่ทัน เมื่อเจอเรื่องที่โกรธเราก็โกรธ แต่เราตื่นรู้กับอารมณ์ที่เกิดขึ้นมาอย่างรวดเร็ว สามารถจัดการกับอารมณ์โกรธที่เกิดขึ้นในใจ ก่อนที่จะปล่อยอารมณ์ที่รุนแรงนั้นออกไปจนเกิดผลกระทบกับผู้อื่นจนเกิดเรื่อง ที่ไม่คาดฝันขึ้น
ดาวน์โหลดที่นี่…ฟรี การทำงานด้วยจิตตื่นรู้
ถอดบทเรียน กาญจนา เสนะเปรม
ตำแหน่ง หัวหน้างานพัฒนาระบบบริการพยาบาล (ฝ่ายการพยาบาล) โรงพยาบาลราษฎร์บูรณะ
Photo by Jared Rice on Unsplash
