ด้วยเทคโนโลยีในปัจจุบัน ทำให้การให้บริการการแพทย์ทางไกลสามารถทำได้โดยสะดวกระหว่างโรงพยาบาลและสามารถทำได้ถึงระดับบ้านพักอาศัยของผู้ป่วย ซึ่งเป็นการช่วยเพิ่มโอกาสในการเข้าถึงบริการทางการแพทย์ และเพิ่มประสิทธิภาพของการให้บริการ รูปแบบการให้บริการการแพทย์ทางไกลที่มีการนำมาให้บริการแล้ว ได้แก่ การอ่านผลเอกซเรย์ การอ่านผลทางพยาธิวิทยา และการให้คำปรึกษาแก่ผู้ป่วย นอกจากนี้ ยังมีการเสริมบริการอื่นๆ เข้าไปด้วย เช่น การให้บริการเจาะเลือดและส่งยาถึงที่บ้าน
แนวทางการให้บริการการแพทย์ทางไกลเริ่มมีการพัฒนาในต่างประเทศ เพื่อให้เกิดความมั่นใจว่าการให้บริการการแพทย์ทางไกลยังธำรงไว้ซึ่งคุณภาพของการรักษาพยาบาลและความปลอดภัยของผู้ป่วย ตลอดจนเป็นไปตามหลักกฎหมายและจริยธรรมวิชาชีพ
ตัวอย่างของแนวทางการให้บริการการแพทย์ทางไกลที่เริ่มมีการกำหนดขึ้นมา ได้แก่
- การให้บริการการแพทย์ทางไกลต้องอยู่บนหลักพื้นฐานของประโยชน์สูงสุดที่เกิดขึ้นแก่ผู้รับบริการ ผู้รับบริการที่มีความเสี่ยงเกินเกณฑ์ที่กำหนด ต้องได้รับการคัดกรองออกจากการขอรับบริการ
- แพทย์ต้องมีคุณวุฒิและขอบเขตการให้บริการตรงตามที่โรงพยาบาลกำหนด และเป็นไปตามกฎหมายที่บังคับใช้กับโรงพยาบาลที่เป็นผู้ให้บริการ
- ต้องมีขั้นตอนที่รัดกุมในการระบุตัวตนของผู้ป่วยและสิ่งส่งตรวจ เพื่อป้องกันการให้การรักษาผิดคน หรือการปลอมตัวเข้ามาสืบประวัติโดยบุคคลอื่น
- ต้องมีการจัดเตรียมทรัพยากรต่างๆ ที่จำเป็น (เช่น ระบบติดต่อสื่อสาร อุปกรณ์เครื่องมือแพทย์บุคลากรสนับสนุน) ที่เพียงพอและมีคุณภาพ เพื่อให้มั่นใจว่าข้อมูลข่าวสารจะมีความครบถ้วนถูกต้อง และทันเวลา
- มีการกำหนดขั้นตอนในการจัดการภาวะฉุกเฉินที่อาจเกิดขึ้นในระหว่างการให้คำปรึกษา
- ควรกำหนดให้มีขั้นตอนการขอรับความยินยอมจากผู้ป่วย (informed consent) ก่อนการให้บริการ
- ข้อมูลข่าวสารทั้งหมดที่เกิดขึ้นทั้งในระหว่างการติดต่อสื่อสาร และที่มีการจัดเก็บ ถือเป็นข้อมูลส่วนบุคคลของผู้ป่วยที่ต้องได้รับการปกปิด โดยจะเข้าถึงได้เฉพาะผู้มีอำนาจ และต้องได้รับการเก็บรักษาที่ดีภายในระยะเวลาที่กำหนด โดยเมื่อนำข้อมูลมาใช้อีกครั้ง ข้อมูลยังคงความครบถ้วน ถูกต้อง และเข้าถึงได้
- กรณีมีการสั่งยาหรือส่งมอบยาให้ผู้ป่วย ต้องมีมาตรการป้องกันความคลาดเคลื่อนทางยาที่อาจเกิดขึ้นได้ ระมัดระวังความเสื่อมสภาพของยาที่อาจเกิดจากอุณหภูมิและความชื้นในระหว่างการขนส่ง และห้ามสั่งยาที่มีกฎหมายควบคุมเฉพาะ เช่น ยาเสพติด
- กรณีมีบริการเจาะเลือด/ เก็บสิ่งส่งตรวจ ผู้ป่วยที่บ้าน ต้องมีขั้นตอนที่รัดกุมและได้มาตรฐาน ในการเจาะเลือด/ เก็บสิ่งส่งตรวจ...
การทำงานด้วยจิตตื่นรู้
“การตื่นรู้เป็นมิติทางจิตวิญญาณ ผู้ตื่นรู้ต้องตื่นรู้ด้วยตนเอง คนอื่นมาตื่นรู้แทนไม่ได้ การตื่นรู้ต้องตื่นรู้ทั้งกายและใจ สิ่งสำคัญคือใจ เราจะตื่นรู้ไม่ได้เลยถ้าใจเราไม่ตื่นรู้ด้วย” ชัยพร นำประทีป
“บางครั้งผู้บริหารมองไม่ค่อยเห็นว่าเจ้าหน้าที่มีภาระงานหนักมากเห็นแต่งานกองตรงหน้า มีความอ่อนล้า ทำให้จิตหลับๆ ตื่นๆ เมื่อใดที่ผู้บริหารมีจิตตื่นรู้มองเห็นความเป็นจริงที่เปลี่ยนไป ท่าทีของผู้บริหารจะอ่อนโยนลง รักคนทำงานมากขึ้น มองผู้ร่วมงานด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์ ด้วยความตื่นรู้ที่เกิดขึ้นในใจ” นพ.สุวัฒน์ ธนกรนุวัฒน์
“สุขภาวะทางจิตวิญญาณ” หมายถึง สิ่งที่มีคุณค่าสูงทางจิตใจ ทั้งนี้ คำว่า “จิต” หมายถึง ความรู้สึกนึกคิด มีลักษณะสมมติ คือ มีความรู้สึกสุขทุกข์ได้ มีความจำได้หมายรู้ มีความคิดปรุงแต่งได้ มีการรับรู้ทางวิญญาณได้ ส่วนคำว่า “วิญญาณ” ในทางพุทธศาสนา หมายถึง การรู้เวลามีผัสสะโดยมีอายตนะทั้ง 6 เป็นเครื่องรับ ได้แก่ ตา หู จมูก ลิ้น กายและใจ ทางพุทธศาสนา มีหลักที่เรียกว่า “ไตรสิกขา” ได้แก่ ศีล สมาธิ ปัญญา ซึ่งคำว่า “ปัญญา” ในทางพุทธมีความหมายพิเศษ พระพุทธเจ้าถือว่า ความทุกข์ของมนุษย์เกิดจากอวิชชาหรือความไม่รู้ เพราะฉะนั้นปัญญาจะทำให้หมดทุกข์และเกิดสุขตามมา...
🌺เคล็ดลับงานคุณภาพ 🌺
การติดตั้งกล้องวงจรปิดกับสิทธิผู้ป่วย
ในช่วงที่ผ่านมา โรงพยาบาลบางแห่งมีแนวคิดจะติดตั้งกล้องวงจรปิดเพื่อช่วยเฝ้าระวังผู้ป่วยที่อาจมีอาการทรุดลงในขณะอยู่ในห้องพิเศษหรือในพื้นที่ที่พยาบาลอาจมองไม่ค่อยเห็น, เพื่อเป็นหลักฐานในทางคดี กรณีเกิดคดีความขึ้นในโรงพยาบาล, หรือเพื่อเก็บเป็นหลักฐานที่ใช้ในการทบทวนเพื่อการเรียนรู้ เมื่อเกิดเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ขึ้น แต่การติดตั้งกล้องวงจรปิด ก็ทำให้ทีมงานเป็นกังวลว่าจะกระทบสิทธิผู้ป่วยหรือไม่ วันนี้เคล็ดลับงานคุณภาพ ชวนมาเรียนรู้ร่วมกันนะครับ ซึ่งในต่างประเทศ ก็มีคำถามทำนองนี้เช่นเดียวกัน แนวทางที่น่าจะนำมาปรับประยุกต์ใช้ ได้แก่
- โรงพยาบาลต้องกำหนดว่า วัตถุประสงค์ของการติดตั้งกล้องวงจรปิดของโรงพยาบาลในพื้นที่นั้นคืออะไร หลักการสำคัญที่ต้องยึดถือ คือ ประโยชน์ที่เกิดขึ้นต่อสาธารณะต้องมากกว่าผลกระทบต่อสิทธิผู้ป่วยแต่ละคนอย่างชัดเจน และไม่มีทางเลือกอื่นที่เหมาะสมเท่าการติดตั้งกล้องวงจรปิด
- ผู้รับผิดชอบต้องมีการรับฟังความคิดเห็นจากเจ้าหน้าที่และตัวแทนผู้ป่วย ก่อนเริ่มดำเนินการ
- ผู้รับผิดชอบต้องจัดทำแผนการดำเนินงาน ผังการติดตั้ง ตำแหน่งและมุมกล้องที่คำนึงถึงความเป็นส่วนตัวของผู้ป่วยและญาติ
- ต้องมีการกำหนดผู้รับผิดชอบดูแลระบบ ตลอดจนระยะเวลาที่ภาพและเสียงจะมีการบันทึกไว้
- มีการกำหนดผู้มีสิทธิในการเข้าถึงข้อมูลภาพและเสียงที่บันทึกไว้ สถานการณ์ที่ผู้มีสิทธิจะขอเรียกดูภาพและเสียงที่บันทึกไว้ และขั้นตอนการขออนุญาตเข้าถึงข้อมูลที่บันทึกไว้จากบุคคลภายนอก
- เมื่อระบบดำเนินงานแล้ว ทุกครั้งที่มีการบันทึกภาพ ให้มีสัญญาณที่บ่งบอกให้ผู้ที่อยู่โดยรอบ รับรู้ว่ากำลังมีการบันทึกภาพอยู่
- กรณีที่ภาพที่นำมาใช้งาน ติดภาพผู้ป่วยท่านอื่นที่ไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับเหตุการณ์ที่ต้องการศึกษารายละเอียด ให้ทำให้ภาพผู้ป่วยที่ไม่มีส่วนเกี่ยวข้องดูไม่ชัด เพื่อเป็นการพิทักษ์สิทธิผู้ป่วยท่านอื่น
Image by เฉลิมพล ศรีสังข์ from Pixabay
เพิ่มพลังบวก เพิ่มต้นทุนชีวิต เพิ่มคุณค่าองค์กร
“พลังบวกส่งผลต่อความก้าวหน้าของทุกองค์กร”
จุดเปลี่ยนแรกในชีวิต คือ ทัศนคติ เปลี่ยนความคิด ชีวิตก็เปลี่ยน ทุนชีวิตพลังบวก จุดเปลี่ยนสังคมไทย ส่งผลต่อความก้าวหน้าของทุกองค์กร
รศ.นพ.สุริยเดว ทรีปาตี วิทยากรได้เสนอแนวคิด...
การดูแลผู้ป่วยแต่ละราย VS. ระบบการดูแลผู้ป่วย
การดูแลผู้ป่วยจนบรรลุผลลัพธ์การดูแลรักษาที่ดีนั้น วิชาชีพใดเพียงวิชาชีพเดียวคงไม่สามารถดูแลผู้ป่วยได้อย่างเบ็ดเสร็จ การดูแลย่อมต้องการสหวิชาชีพที่ทำงานร่วมกันเป็นทีม มีระบบสนับสนุนการดูแลผู้ป่วย (เช่น ระบบยา ระบบเวชระเบียน ระบบห้องปฏิบัติการทางการแพทย์) ที่เหมาะสม โดยได้รับความร่วมมือจากผู้ป่วยและญาติ ผลลัพธ์จึงจะเป็นไปตามที่คาดหวัง
ในการประเมินกระบวนการคุณภาพของ สรพ. ผู้เยี่ยมสำรวจจึงยึดผู้ป่วยเป็นศูนย์กลาง ไม่ได้ยึดวิชาชีพใดวิชาชีพหนึ่งหรือหน่วยงานใดหน่วยงานหนึ่งเป็นศูนย์กลาง การประเมินจะดูทั้งความเหมาะสมของการดูแลผู้ป่วยแต่ละราย (ผ่านการทบทวนเวชระเบียน การทบทวนข้างเตียง และการทบทวนในลักษณะอื่นๆ) คู่ไปกับการประเมินระบบที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการดูแลผู้ป่วย ตั้งแต่การเข้าถึงสถานพยาบาลไปจนถึงการจำหน่ายออกจากสถานพยาบาลและการดูแลต่อเนื่อง และรวมถึงระบบสนับสนุนการดูแลผู้ป่วยด้วย
นอกจากนี้ เมื่อจะประเมินผลลัพธ์การดูแลผู้ป่วย ผลลัพธ์ผู้ป่วยเพียงรายเดียวคงไม่สามารถเป็นตัวแทนของผลการรักษาโดยรวมได้ สิ่งที่จำเป็นต้องมีเพื่อใช้ในการประเมินผลลัพธ์ ก็คือ การบันทึกข้อมูลผู้ป่วยแต่ละรายเพื่อนำมาสร้างเป็นฐานข้อมูลกลุ่มผู้ป่วย (database of clinical population) ซึ่งฐานข้อมูลนี้จะนำมาจัดทำเป็นสถิติ ที่แสดงลักษณะทั่วไปของกลุ่มผู้ป่วยนั้น (เช่น เพศ อายุ ความรุนแรงของโรค) และผลลัพธ์การดูแลกลุ่มผู้ป่วย แล้วนำข้อมูลมาแปรผลเพื่อใช้ในการวิเคราะห์/ หาความสัมพันธ์ของปัจจัยต่างๆ ที่จะช่วยในการปรับปรุงกระบวนการดูแลผู้ป่วย เพื่อนำไปสู่ผลลัพธ์การดูแลที่ดีขึ้นในอนาคต
กระบวนการคุณภาพของ สรพ. จึงเป็นกระบวนการที่เชิญชวนให้บุคลากรทางการแพทย์ที่คุ้นชินกับกรอบการดูแลผู้ป่วยแต่ละราย ก้าวออกไปสู่ปริมณฑลของระบบการดูแลผู้ป่วยที่กว้างใหญ่และเชื่อมโยงสัมพันธ์กัน โดยมีเป้าหมายในการสร้างผลลัพธ์การดูแลผู้ป่วยที่ดีที่สุดให้แก่ผู้ป่วยที่เราดูแล
Image by Robyn Wright from Pixabay
HIV Collaboration Key of Change
ความสำเร็จในการรับรองรายโรค HIV เกิดจากความเชื่อมั่น (Belief) ในการทำความดี เชื่อมั่นในแนวคิด DSC (Disease Specific Certification) ทำดีต้องมีคนเห็น เราจึงทำต่อไปและทำได้เหนือความคาดหมายสร้างความภูมิใจจากการทำความดีนั้น (พญ.สุพรรณี จิรจริยาเวช)
Disease Specific Certification เป็นการประเมินเฉพาะโรคหรือระบบการดูแลผู้ป่วยซึ่งได้ผลดีโดยปฏิบัติตามมาตรฐานมีการวิเคราะห์องค์กรอย่างครอบคลุมนำไปออกแบบกระบวนการตามข้อกำหนดให้สอดคล้องกับผู้เกี่ยวข้องมีการสื่อสารองค์กร นำสู่การปฏิบัติ กำกับติดตามผลลัพธ์เพื่อปรับกระบวนการอย่างต่อเนื่อง ซึ่งผู้แทนจากโรงพยาบาลทั้ง 4 แห่งได้นำกรอบแนวคิด DSC ไปใช้พัฒนากระบวนการดูแลผู้ป่วย HIV จนประสบความสำเร็จ จะมาแบ่งปันวิธีการ Change & Collaboration อย่างไรให้เกิด Sustainability
พญ.วันทนีย์ มามูล (โรงพยาบาลปราสาท) ...
ถอดรหัสมัดใจไนติงเกล: THIP the Good in Change
“อย่ากลัวการเปลี่ยนแปลง ทุกคนต้องไม่กลัวการเปลี่ยนแปลง การเปลี่ยนแปลงไม่ใช่จุดสุดท้ายของชีวิต เปลี่ยนแปลงแล้วถ้าไม่ดีก็ถอยกลับมาใหม่” (พว.สุดา วิไลเลิศ)
Thailand Hospital Indicator Program (THIP) เป็นระบบการเปรียบเทียบตัวชี้วัดคุณภาพของ โรงพยาบาลที่ผู้รายงานจะได้ทราบค่าของตนเปรียบเทียบกับค่า Percentile ของกลุ่ม เพื่อให้โรงพยาบาลสามารถเปรียบเทียบผลลัพธ์ด้านต่างๆ กับโรงพยาบาลอื่นที่มีลักษณะเดียวกัน และสามารถค้นหาองค์กรที่มี Good Practice และนำมาแลกเปลี่ยนกัน จากการเปรียบเทียบผลลัพธ์โครงการ THIP มีการคัดเลือกโรงพยาบาล good in Change คือ มีการเปลี่ยนแปลงที่มีแนวโน้มดีขึ้น ในปี พ.ศ. 2560-2561 จากการเทียบเคียงตัวชี้วัด ได้แก่ 1. ร้อยละความพึงพอใจของบุคลากรในองค์กรพยาบาลในภาพรวมของพยาบาลวิชาชีพ (ระดับ 4-5) ...
ผสมงาน ผสานคน สร้างปฐมภูมิคุณภาพ
“ไม่ต้องกลัวนโยบาย แต่ใช้นโยบายในการขับเคลื่อน ให้ทุกภาคส่วนเกิดประโยชน์”
พญ.รัชฎาพร รุญเจริญ (โรงพยาบาลขุนหาญ) โรงพยาบาลขุนหาญ อำเภอขุนหาญ มีที่ตั้งติดชายแดน มีทั้งหมด 12 ตำบล ขนาด 90 เตียง มีประชากรในพื้นที่ 100,000 คน และหน่วยงาน อบต. 7...
ปฏิรูประบบสาธารณสุขอย่างไร ให้ Safe life, Save Cost
ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ไม่ใช่เพียงวาทะกรรมเท่านั้น แต่สามารถนำมาใช้ได้จริง พระองค์ทรงสอนไว้ว่า ปรัชญานี้ เพื่อสร้างความเข้มแข็ง ให้สามารถที่จะรองรับผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงอย่างน้อย 4 ประการ คือ การเปลี่ยนแปลงด้านวัตถุ (รวมถึงการเงิน การคลัง) การเปลี่ยนแปลงด้านสังคม (รวมถึงระบบสุขภาพ) การเปลี่ยนแปลงด้านสภาพแวดล้อม การเปลี่ยนแปลงด้านวัฒนธรรม ส่วนความพอเพียง คือ ความพอประมาณ มีเหตุ มีผล มีความรอบคอบ ไม่ประมาท เพื่อให้เรามีภูมิคุ้มกัน ที่จะสามารถไปต่อสู้กับความเปลี่ยนแปลงทั้ง 4 ประการ โดยต้องยึดหลัก 2 หลัก คือ หลักวิชาการ (จะทำอะไรต้องศึกษาค้นคว้าให้รู้จริงในเรื่องนั้นๆ รวมถึง การทำการศึกษาวิจัย) และหลักคุณธรรม
“การเแพทย์พอเพียง” แนวทางสัมมาทิฏฐิ และมัชฌิมาปฏิปทา คือ ทางสายกลางในการทำงานเพื่อสร้างความพอดี พอสม พอประมาณ มีเหตุมีผล มีความรอบคอบ และไม่ประมาท “การแพทย์พอเพียงมุ่งให้เกิดสุขภาพพอเพียง” ตั้งอยู่บนทางสายกลาง ในการใช้ทรัพยากรทางการแพทย์ และเทคโนโลยีทางการแพทย์ตามความจำเป็น (Needs) ไม่ใช่ตามความต้องการ (want) เพราะ want...
Collaboration in a living System
“สานพลังสร้างเครือข่าย แผ่ขยายความปลอดภัย ด้วยใจใฝ่พัฒนา ด้วยคุณค่ากัลยาณมิตร”
ความยั่งยืนของเครือข่ายจะเกิดขึ้นก็ต่อเมื่อได้มีการจัดกิจกรรมที่ดำเนินการอย่างต่อเนื่องจนกระทั่งกิจกรรมดังกล่าวกลายเป็นแบบแผน (pattern) ของการกระทำที่สมาชิกของเครือข่ายยอมรับโดยทั่วกัน ด้วยเหตุนี้ การที่จะรักษาเครือข่ายไว้ได้ต้องมีการกำหนดโครงสร้างและตารางกิจกรรมไว้ให้ชัดเจน ทั้งในแง่ของเวลา ความถี่ และต้องเป็นกิจกรรมที่น่าสนใจเพียงพอที่จะดึงดูดสมาชิกให้เข้าร่วมกิจกรรม ซึ่งบทเรียนจากการขับเคลื่อนการพัฒนาด้วยเครือข่ายความร่วมมือ การเติบโตและพัฒนาการ ในการสร้างความเข้มแข็งให้กับกระบวนการพัฒนาคุณภาพบริการในวงกว้างนั้นส่งผลโดยตรงในทางบวกกับประชาชน
รศ.นพ.ชเนนทร์ วนาภิรักษ์ (คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่)
สถาบันรับรองคุณภาพสถานพยาบาล (สรพ.) มีกลยุทธ์ในการขยายแนวคิดการพัฒนาคุณภาพและการรับรองกระบวนการคุณภาพ HA ไปยังส่วนภูมิภาคทั่วประเทศไทย โดยความร่วมมือกับ สถาบันโรงเรียนแพทย์ ก่อตั้ง ศูนย์ความร่วมมือเพื่อการพัฒนาคุณภาพโรงพยาบาล (Hospital Accreditation Collaborating Center: HACC) จำนวน 6 แห่ง ในปี พ.ศ. 2544 ได้แก่ HACC โรงพยาบาลเชียงรายประชานุเคราะห์ HACC คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ HACC คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร HACC คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น HACC จังหวัดนครราชสีมา HACC ภาคใต้ (คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์) ทำหน้าที่ส่งเสริม กระตุ้นการพัฒนาคุณภาพ...